Ιστορία του κινηματογράφου

Ο διακριμένος αστρονόμος Φαιν πέτυχε να κατασκευάσει το 1874 ένα μηχάνημα που αποτύπωνε την κίνηση των αστέρων με διαδοχικές φωτογραφίες. Σχεδόν ταυτόχρονα ο Γιάνσεν εφεύρε μια μηχανή που καθόριζε κάθε στιγμή τις διαδοχικές θέσεις ενός πλανήτη και την ονόμασε χαρακτηριστικό φωτογραφικό περίστροφο.

Τούτο αποτέλεσε την αφετηρία για τη φωτογράφηση των αστραπιαίων κινήσεων, που πραγματοποιήθηκε πολύ αργότερα. Την ίδια εποχή που οι Ευρωπαίοι σημείωναν επιτυχίες στην προσπάθειά τους να προβάλλουν φωτεινές εικόνες, ο Αμερικανός φωτογράφος Μούημπριτζ μπόρεσε ν' αποτυπώσει και να προβάλλει την κίνηση ανθρώπων, ζώων, αμαξών κλπ. Μάλιστα στα 1882, συναρμολογώντας με υπομονή τις φωτογραφίες που παρουσίαζαν αναλυτικά την κάθε κίνηση, πέτυχε να προβάλλει μια ολόκληρη ιπποδρομία.

Πολύ σοβαρότερες ήταν οι έρευνες του καθηγητή Μάρεϋ, που κατόρθωσε να παίρνει δώδεκα φωτογραφίες στο δευτερόλεπτο. Αμέσως μετά απ' αυτό, σκέφτηκε να χρησιμοποιεί, αντί για πλάκες, ταινία.

Το 1891 ο Θωμάς Έντισον κατασκεύασε δυο σπουδαίες μηχανές: τον κινηματογράφο (η πρώτη μηχανή λήψης) και το κινητοσκόπιο (μηχανή προβολής). Τις μηχανές αυτές χρησιμοποίησαν οι αδελφοί Λυμιέρ για τη δημιουργία του πρώτου κινηματογράφου.

Το πρωί της 30 Δεκέμβρη του 1895 οι αναγνώστες της παρισινής εφημερίδας "Ποστ" θαύμασαν την περιγραφή μιας νέας "σατανικής εφεύρεσης", που ήταν γεμάτη ενθουσιασμό και όνειρα για το μέλλον. Φυσικά, λίγοι ήταν εκείνοι στο Παρίσι που δεν ήξεραν εκείνη τη μέρα τα τελευταία μεγάλα γεγονότα του ινδικού σαλονιού, μιας αίθουσας κάτω από το Γκραν Καφέ του βουλεβάρτου των Καπουτσίνων. Εδώ, κόσμος πολύς συνωστιζόταν στην είσοδο, για να βγάλει εισιτήρια και να μπει στην αίθουσα με την επιγραφή στην πόρτα: "κινηματογράφος". Όσοι έμπαιναν και παρακολουθούσαν το θέαμα, έβγαιναν με κομμένη την ανάσα από θαυμασμό.

Οι άνθρωποι που άρχισαν όλη αυτή την ιστορία, ήταν ο Αύγουστος και ο Λουδοβίκος Λυμιέρ, δυο αδελφοί που είχαν ασχοληθεί αρκετά χρόνια με την έρευνα της φωτογραφίας και των προοπτικών της. Μόλις πήραν την αναγνώριση της ευρεσιτεχνίας τους για την κινηματογραφική μηχανή αποφάσισαν να κάνουν την πρώτη παράσταση, για να δει το κοινό το νέο επιστημονικό θαύμα. Είναι αμφίβολο αν οι ίδιοι οι Λυμιέρ είχαν συλλάβει τη σημασία της εφεύρεσής τους.

Είναι πραγματικά παράξενο το γεγονός ότι εκείνη την εποχή δεν μπορούσαν να προβλέψουν το τεράστιο μέλλον που θα είχε ο κινηματογράφος, αλλά όλοι πίστευαν ότι επρόκειτο απλά για ένα παιχνίδι που θα κούραζε γρήγορα ακόμη και τα μικρά παιδιά. Έχουν περάσει πάνω από 80 χρόνια απ' την ανακάλυψη των αδελφών Λυμιέρ και η μηχανή, που οι ίδιοι προφήτευαν ότι δε θα είχε κανένα μέλλον, αποτέλεσε τη βάση μιας από τις πιο ακμάζουσες βιομηχανίες του κόσμου.

Χιλιάδες άνθρωποι εργάζονται σήμερα για τον κινηματογράφο, στον καλλιτεχνικό ή τον τεχνικό του τομέα και κολοσσιαία ποσά δαπανούνται για την παραγωγή κινηματογραφικών ταινιών. Οι παραγωγοί ταινιών πολλές φορές θησαυρίζουν από την εκμετάλλευση της προβολής των επιτυχημένων ταινιών τους στην παγκόσμια αγορά.

Ο Ζορζ Μιλιές (1861 - 1948) ήταν ο πρώτος που συνδύαζε τις ικανότητες του παραγωγού, του σκηνοθέτη, του σκηνογράφου και του ηθοποιού των ταινιών του. Παλιός γελοιογράφος, ζωγράφος, σχεδιαστής, ο Μιλιές άφησε στους μεταγενέστερους μια πολύτιμη πείρα, που ο ίδιος αντλούσε από τις ασχολίες του. Καλύτερη του ταινία θεωρείται "η στέψη του βασιλιά Εδουάρδου VII της Αγγλίας".

Σήμερα ο κινηματογράφος ασκεί ποικίλες επιδράσεις στη ζωή μας. Εκτός από τις ταινίες που αποσκοπούν στο να προσφέρουν απλά στο θεατή δυο ευχάριστες ώρες, υπάρχουν και ταινίες που κλείνουν έναν προβληματισμό και συμβάλλουν έτσι γενικότερα στην ηθική, κοινωνική και αισθητική καλλιέργεια του ανθρώπου.

Υπάρχουν και ταινίες καθαρά εκπαιδευτικές, που μεταδίδουν με τρόπο θαυμάσιο πρακτικές γνώσεις, πολύ ευκολότερα από όσο θα το κατόρθωνε ένας δοκιμασμένος δάσκαλος. Φυσικά παρουσιάζονται και έργα που είναι επιβλαβή για το κοινό, είτε επειδή οι παραγωγοί τους, ικανοποιώντας ταπεινά κίνητρα, επιδιώκουν απλά να κερδίσουν όσο το δυνατό περισσότερα χρήματα είτε επειδή δεν είναι καθόλου κατάλληλοι για τη δουλειά τους, προκαλώντας έτσι πτώση της κοινωνικής αντίληψης και των αισθητικών κριτηρίων του κοινού.

Γίνεται φανερό λοιπόν ότι ο κινηματογράφος δεν αποτελεί μόνο διασκέδαση. Ο θεατής μπορεί ν' αποκομίσει απ' αυτόν πρακτικά ή ηθικά οφέλη. Μπορεί όμως να δεχτεί και βλαβερές επιδράσεις από ταινίες κακής ποιότητας.

Έτσι, ο κινηματογράφος αποκτά τεράστια σημασία σαν εποικοδομητικό μέσο διαπαιδαγώγησης, αισθητικής συγκίνησης και προπαγάνδας, ανάλογα με τις προθέσεις των παραγωγών.